Πολλοί άνθρωποι ξοδεύουν υπερβολικό χρόνο προσπαθώντας να είναι τέλειοι και αγωνίζονται να πετύχουν μια τελειότητα χωρίς να αντιλαμβάνονται τι τους ενοχλεί. Αυτοί οι άνθρωποι μπορούν να χαρακτηριστούν ως τελειομανείς. Αλλά τι είναι τελειομανία;
Τελειομανία είναι μια αναγκαστική συμπεριφορά που προσπαθεί να εξαλείψει όλα τα ελαττώματα από την συμπεριφορά ενός ατόμου.
Τα συμπτώματα της τελειομανίας μπορεί να είναι:
Συναισθηματική απομόνωση. Οι τελειομανείς τείνουν να θέτουν υψηλά κριτήρια για τους άλλους, και αν αυτοί δεν τα ακολουθήσουν οι τελειομανείς απομακρύνονται από αυτούς νοιώθοντας μοναξιά.
Ακαμψία που εκφράζεται με διαφορετικούς τρόπους. Το τελειομανές άτομο μπορεί να επιμένει όλα τα πράγματα να γίνονται όπως θέλει αυτό. Για παράδειγμα τα περιοδικά που μπορεί να είναι στο τραπέζι πρέπει να είναι σε χρονολογική σειρά, τα εργαλεία ή τα κατσαρόλια της κουζίνας πρέπει να είναι ακριβώς σε μια σειρά. Όπως την θέλει το τελειομανές άτομο.
Μία έντονη «αγχωτική» διάθεση προς τη ζωή. Το τελειομανές άτομο πρέπει να τα κάνει όλα τέλεια, άμα γίνει κανένα λάθος ή τα πράγματα δεν γίνουν όπως τα περιμένει βλέπει την καταστροφή.
Μεγάλη προσοχή στις λεπτομέρειες. Ένα άρθρο μπορεί να μη δοθεί να δημοσιευθεί γιατί μπορεί να λείπει ένα κόμμα, ή ένα φόρεμα μπορεί να μη φορεθεί γιατί δεν φαίνεται όπως το είχε φαντασθεί πριν το αγοράσει το τελειομανές άτομο.
Φιλαργυρία που δεν χαρακτηρίζεται μόνο από την τάση κάποιος να είναι τσιγκούνης με τα χρήματα, αλλά και με την τάση να είναι τσιγκούνης με την στοργή, χρόνο, προσωπικές σκέψεις και διάφορα θέματα.
Εγκατάλειψη προσωπικών σκοπών. Απαίτηση για το τέλειο μπορεί να οδηγήσει κάποιον να εγκαταλείψει προσωπικά σχέδια όπως το γράψιμο ενός βιβλίου ή την συμπλήρωση μιας εκπαίδευσης.
Επιθυμία για πλήρη προσωπική αποτελεσματικότητα και ικανότητα, που μπορεί να επέμβει με πρακτικές απόψεις της ζωής. Για παράδειγμα ένας μαθητής στο Λύκειο είναι απογοητευμένος επειδή αντί για βαθμό 20 πήρε 18.
Η απολυταρχία συνδυασμένη με αγάπη υπό όρους μπορεί να συμβάλλει στο σχηματισμό της τελειομανίας όταν το παιδί είναι μικρό. Ο εξουσιαστικός γονέας τείνει να είναι αυταρχικός, υπέρ-ελεγκτικός και πολύ επικριτικός. Η αγάπη υπό όρους πρέπει να κερδηθεί. Έτσι το παιδί αρχίζει να πιστεύει «δεν αξίζω τίποτα αν δεν πάρω άριστα στο σχολείο να κρατάω πάντα καθαρό το δωμάτιο μου και να είμαι πάντα ευγενικός με τους μεγαλύτερους.» Το άτομο μπορεί να μεταφέρει τις τάσεις αυτές στα επόμενα χρόνια και ο ενήλικας μπορεί να προσπαθεί να « αγαπιέται με το να «γίνεται τέλειος».
Η τελειομανία μπορεί να είναι ένας τρόπος να ελεγχθεί το άγχος. Όσο πιο τέλειο νοιώθει ένα άτομο νομίζει ότι θα είναι ασφαλές. Αυτά όλα φυσικά είναι φαντασίες. Αν τα πράγματα πάνε στραβά τότε το ανεπιθύμητο αποτέλεσμα των καταστάσεων μπορεί να είναι καταστρεπτικό στο τελειομανές άτομο.
Μια σημαντική πηγή της τελειομανίας είναι η επίκριση του εαυτού μας. Συνήθως αυτή πηγάζει από τα πρότυπα και τις γνώμες των γονέων μας. Εξετάζει λεπτομερώς την συμπεριφορά μας και μας λέει. «Πρέπει να δοκιμάσετε πιο δυνατά» ή έπρεπε να το είχατε κάνει διαφορετικά». Όπως βλέπουμε η επίκριση διακατέχεται από τα πρέπει.
Άλλη αιτία είναι ο εγωκεντρισμός: Όταν ένα άτομο είναι ακόμη στην παιδική ηλικία, διακατέχεται από την εγωκεντρική σκέψη. Η εγωκεντρική σκέψη υπονοεί ότι όλος ο κόσμος γυρνάει γύρω από κάποιον και ότι το εγώ είναι το κέντρο του σύμπαντος. Αυτό είναι φυσικό στο παιδί. Ωστόσο αυτή η συμπεριφορά σε ενήλικα είναι ανώριμη. Οι ενήλικες με εγωκεντρική άποψη τείνουν να υπερβάλλουν την σημασία της συμπεριφοράς των και των προσωπικών σκοπών. Και αυτό συμβάλλει στην τελειομανία.
Αν έχουμε προβλήματα με την τελειομανία μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τις εξής στρατηγικές.
Να είμαστε ικανοποιημένοι με 95 τοις εκατό από 100 τοις εκατό επίτευξη. Για παράδειγμα υπάρχουν μαθητές που απογοητεύονται αν πάρουν 19 αντί 20. Θα πουν «τα έκανα θάλασσα.»
Να αναγνωρίσουμε ότι το τέλειο δεν είναι εφικτό. Άμα κάνουμε κάποιο λάθος ας το πάρουμε σαν χρήσιμη πληροφορία για την επόμενη συμπεριφορά.
Να αντικρούσουμε τις επικρίσεις που προέρχονται από τον εαυτόν μας. Να σκεπτόμαστε και να ρωτήσουμε. «Είναι πραγματικά σωστό ότι πρέπει να δοκιμάσω πιο πολύ; Ή είναι μια υπερβολική απαίτηση που επιβάλλεται από τον εαυτόν μου που επικρίνει τον εαυτόν μου;» Είναι σωστό ότι έπρεπε να κάνω αυτή την δουλειά διαφορετικά;» Να χρησιμοποιήσουμε την σκέψη μας για να ανακαλύψουμε τα αυθαίρετα πρέπει μας.
Να μην περιμένουμε να είναι τέλειος ο σύντροφός, μας τα παιδιά ή άλλοι σημαντικοί άνθρωποι στη ζωή μας. Η αλήθεια είναι ότι κανένας δεν είναι τέλειος συμπεριλαμβανομένου του εαυτού μας. Συνεπώς γιατί θα πρέπει να περιμένουμε από τους άλλους ;
Να μην περιμένουμε να είμαστε super γονείς . Μια από τις κύριες αιτίες που υποφέρουν οι γονείς είναι η προσδοκία ότι σαν γονέας μπορεί να είναι αποτελεσματικός και ικανός κάθε μέρα. Αυτό όμως είναι έξω από τα όρια της πραγματικότητας. Πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι κανένας δεν είναι τέλειος. Άμα οι γονείς κάνουν ό,τι μπορούν να κάνουν μέσα στα όριά τους και τις ικανότητές τους θα αναθρέψουν γενικά τα παιδιά τους καλά.
Να θυμόμαστε ότι δεν μπορούμε να ευχαριστήσουμε όλους τους ανθρώπους, και μερικές φορές θα είναι κάποιοι που θα είναι δυσαρεστημένοι από μας.
Να μην εστιάζουμε τον εαυτόν μας ως κέντρο του σύμπαντος. Πρέπει να σταματήσουμε να σκεφτόμαστε ότι όλος ο κόσμος κινείται γύρω από μας και ότι τα πράγματα πρέπει να πάνε με τον δικό μας τρόπο.
Η τελειομανία μερικές φορές χρειάζεται όπως στην περίπτωση του γιατρού χειρούργου, αλλά τις περισσότερες φορές δημιουργεί πρόβλημα και αυτό πηγάζει από τους τρόπους συμπεριφοράς που έχουμε υιοθετήσει από μικρά παιδιά. Μπορούμε να αλλάξουμε αυτή την συμπεριφορά συνειδητοποιώντας τις σκέψεις που οδηγούν στην τελειομανία. Κατορθώνοντας αυτό θα νοιώθουμε καλύτερα και θα βελτιωθεί η ζωή μας.
