Γνωστικά προβλήματα είναι οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν κάποια άτομα όταν επεξεργάζονται πληροφορίες. Περιλαμβάνουν ψυχικές εργασίες όπως η προσοχή, σκέψη και βραχυπρόθεσμη μνήμη. Τα γνωστικά προβλήματα αναφέρονται επίσης ως γνωστική εξασθένιση ή γνωστική δυσλειτουργία. Μέχρι 75% των ατόμων με καρκίνο έχουν εμπειρία με γνωστικά προβλήματα κατά τη διάρκεια της θεραπείας και 35% έχουν προβλήματα που συνεχίζουν για μήνες μετά την ολοκλήρωση της θεραπείας. Αυτά τα προβλήματα ποικίλλουν σε σοβαρότητα και συχνά καθιστούν δύσκολο να ολοκληρωθούν οι καθημερινές δραστηριότητες.
Η γνωστική αποκατάσταση ονομάζεται επίσης γνωστική ανακύκλωση. Μπορεί να σας βοηθήσει να ανακτήσετε τη γνωστική σας λειτουργία ή να αντιμετωπίσετε τις γνωστικές διαταραχές.
ΑΙΤΙΑ
Τα άτομα με καρκίνο έχουν γνωστική εξασθένηση για πολλούς διαφορετικούς λόγους. Αυτά τα προβλήματα μπορούν να προκληθούν από περισσότερους από έναν παράγοντες.
Καρκίνος
Κάποιοι καρκίνοι, συμπεριλαμβανομένου ενός όγκου στον εγκέφαλο ή άλλου καρκίνου που έχει εξαπλωθεί (μεταστατικού) στον εγκέφαλο, μπορούν να προκαλέσουν γνωστικές διαταραχές.
Θεραπεία καρκίνου
Ο τύπος θεραπείας του καρκίνου και η χορηγούμενη δόση, καθώς και η διάρκεια της θεραπείας, μπορεί να επηρεάσουν τη γνωστική λειτουργία.
Η χημειοθεραπεία μια από τις θεραπείες του καρκίνου μπορεί να προκαλέσει διαταραχές μνήμης, σκέψης ή συγκέντρωση. Οι επιζώντες μετά από θεραπεία του καρκίνου περιγράφουν τα γνωστικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν μερικές φορές μετά τη χημειοθεραπεία ορισμένοι άνθρωποι. Συγκεκριμένα χρησιμοποιούν τον όρο Χημικός εγκέφαλος που μερικές φορές είναι σαν μια ψυχιατρική ομίχλη. Οι υψηλές δόσεις είναι πιο πιθανό να προκαλέσουν γνωστικές διαταραχές.
Αιτίες των γνωστικών προβλημάτων
Οι επιζώντες από τον καρκίνο που έχουν χρησιμοποιήσει, αλλά και εκείνοι που δεν έχουν χρησιμοποιήσει χημειοθεραπεία επίσης έχουν παρόμοια συμπτώματα. Μερικοί ασθενείς αναφέρουν αυτά τα συμπτώματα πριν από την έναρξη κάθε μορφή θεραπείας.
Πολλοί παράγοντες μπορούν να προκαλέσουν γνωστικά προβλήματα εκτός από τη χημειοθεραπεία. Αυτοί είναι :
Ακτινοθεραπεία στο κεφάλι και στο λαιμό ή στο σύνολο του σώματος. Η ακτινοβολία μπορεί να βλάψει τα εγκεφαλικά κύτταρα ή να προκαλέσει πρήξιμο στον εγκέφαλο.
Μερικές βιολογικές θεραπείες, όπως η ιντερλευκίνη 2 (Aldesleukin, Proleukin) όταν χορηγηθούν για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Χειρουργική επέμβαση στον εγκέφαλο, σε κάποιες περιοχές του εγκεφάλου που μπορούν να καταστραφούν ή να διαταραχθούν κατά τη διάρκεια μιας βιοψίας ή την αφαίρεση ενός καρκινικού όγκου.
Καρκίνος του εγκεφάλου, που θα μπορούσε να είναι είτε ένας πρωτογενής όγκος του εγκεφάλου ή καρκίνος που έχει εξαπλωθεί στον εγκέφαλο.
Φάρμακα, τα οποία μπορούν να περιλαμβάνουν: Θεραπεία ορμονών όπως των αντί-οιστρογόνων φάρμακων, ανοσοθεραπεία, φαρμακευτική αγωγή αντί-ναυτίας, αντιβιοτικά, παυσίπονα, ανοσοκατασταλτικά, αντικαταθλιπτικά, φαρμακευτική αγωγή, φάρμακα για την καρδιά και για διαταραχή ύπνου.
Λοιμώξεις, ειδικά στον εγκέφαλο και στο νωτιαίο μυελό, και λοιμώξεις που προκαλούν υψηλό πυρετό.
Άλλες καταστάσεις ή συμπτώματα που σχετίζονται με τον καρκίνο ή θεραπείες του καρκίνου, είναι: Αναιμία, προβλήματα ύπνου, κόπωση, ασβέστιο και ηλεκτρολυτικές ανισορροπίες, αφυδάτωση, ανεπάρκεια οργάνων, συναισθηματικές αντιδράσεις, όπως το άγχος, και η κατάθλιψη, έλλειψη συγκεκριμένων βιταμινών και μετάλλων, όπως σιδήρου, βιταμίνης β, ή φολικού οξέως.
Άλλες διαταραχές του εγκεφάλου ή του νευρικού συστήματος που δεν σχετίζονται με τον καρκίνο είναι κοινωνικά προβλήματα που προκύπτουν από την απώλεια εισοδήματος, επειδή τα άτομα που έχουν προσβληθεί από καρκίνο δεν είναι σε θέση να εργαστούν, ή αλλαγή ρόλου στην οικογένεια.
Συμπτώματα
Ο καρκίνος και μερικές θεραπείες του καρκίνου μπορούν να προκαλέσουν κάποιες αλλαγές στη γνωστική λειτουργία που μπορούν να είναι πολύ ήπιες και να υποχωρήσουν ή να εξαφανιστούν λίγες ημέρες ή μήνες μετά τη θεραπεία. Μερικές φορές τα γνωστικά προβλήματα είναι πιο σοβαρά και χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να μειωθούν και ακόμη μπορούν να μη μειωθούν καθόλου.
Οι γνωστικές αλλαγές είναι διαφορετικές για όλους. Μπορούν να επηρεάσουν σημαντικά τις πνευματικές σας ικανότητες και να προκαλέσουν προβλήματα με :
Γλωσσικές δεξιότητες, συμπεριλαμβανομένης της ομιλίας με λόγια (μη γραπτής), δηλαδή, να θυμόμαστε λόγια ή να ονομάζετε πράγματα, κατανόηση λέξεων ή συνομιλιών και γραφή.
Τα μαθηματικά.
Τη μνήμη, να ξεχνάτε τα πράγματα που γνωρίζατε καλά όπως ονόματα και σημαντικές ημερομηνίες.
Τη λεκτική μνήμη (όπως να θυμάστε μια συνομιλία), προβλήματα με τη μνήμη οπτική (όπως να θυμάστε μερικές εικόνες ή μια λίστα λέξεων).
Το να μάθετε νέα πράγματα.
Το να χρειάζεστε επιπλέον χρόνο από ό, τι συνήθως απαιτείται για την ολοκλήρωση των εργασιών ρουτίνας.
Την αδυναμία οργάνωσης δραστηριοτήτων, δυσκολία συγκέντρωσης ή τάξη στις ιδέες .
Το άτομο να έχει: δυσκολία να βρει τις σωστές λέξεις, δυσκολία στην απόκτηση νέων δεξιοτήτων και ικανοτήτων, δυσκολία στην επίτευξη περισσοτέρων εργασιών ταυτόχρονα, κόπωση, επίπεδο μειωμένης πνευματικής διαύγειας, ελλειμματική προσοχή, διαταραχές της βραχυπρόθεσμης μνήμης.
Την κρίση και την σκέψη.
Κινητικές δεξιότητες όπως να κουμπώνετε τα ρούχα ή χρήση σερβίτσιων και κουταλοπηρούνων.
Την ταχύτητα σκέψης.
Οι γνωστικές αλλαγές μπορούν επίσης να επηρεάσουν την συμπεριφορά ή τα συναισθήματα που μπορούν να είναι :
Αποπροσανατολισμός ή ψυχική ομίχλη, διακυμάνσεις της διάθεσης, θυμός ή κλάμα ακατάλληλο, παράλογη συμπεριφορά, σύγχυση, κοινωνικά ανάρμοστη συμπεριφορά, απώλεια μνήμης ή δυσκολία στην ανάμνηση πραγμάτων, συγκεκριμένα ονομάτων, ημερομηνιών ή αριθμών τηλεφώνου και πιο αργή επεξεργασία πληροφοριών.
Το επίπεδο αυτών των συμπτωμάτων εξαρτάται συχνά από διάφορους παράγοντες, που είναι διαφορετικοί σε κάθε άτομο. Αυτοί είναι : Η ηλικία, το επίπεδο άγχους, η ιστορία της κατάθλιψης ή του άγχους, ικανότητες αντιμετώπισης προβλημάτων, πρόσβαση σε συναισθηματικές και ψυχολογικές πηγές, τύπος, τοποθεσία και θεραπείας του καρκίνου.
Η γνωστική δυσλειτουργία μπορεί να επηρεάσει την ψυχοκοινωνική σας ευεξία και την συνολική ποιότητα ζωής, συμπεριλαμβανομένης της ικανότητάς σας να εργάζεστε ή να κάνετε τις καθημερινές σας δραστηριότητες. Μπορεί επίσης να επηρεάσει την ικανότητά σας να κατανοείτε ή να λαμβάνετε αποφάσεις σχετικά με την ασθένειά σας
Διαχείριση γνωστικών προβλημάτων
Γνωστικά προβλήματα από μια θεραπεύσιμη πάθηση, όπως η αναιμία εξαφανίζονται όταν αυτό το πρόβλημα θεραπεύεται. Ομοίως, τα προβλήματα που προκαλούνται από ένα φάρμακο θα πρέπει να εξαφανιστούν μετά τη διακοπή ή την προσαρμογή του φαρμάκου. Προβλήματα που σχετίζονται με τον καρκίνο στον εγκέφαλο συνήθως βελτιώνονται με τη θεραπεία, αλλά μερικά συμπτώματα μπορεί να συνεχιστούν. Δυστυχώς, τα γνωστικά προβλήματα που σχετίζονται με τη χημειοθεραπεία, ακτινοθεραπεία, ή άλλες θεραπείες του καρκίνου μπορούν να είναι μακροπρόθεσμα. Αυτά τα προβλήματα όμως μπορούν να αντιμετωπιστούν με φαρμακευτική αγωγή, εργοθεραπεία και γνωστική εκπαίδευση.
Στρατηγικές για την αντιμετώπιση των γνωστικών προβλημάτων
Πολλοί άνθρωποι με διαταραχές της διανοητικής ικανότητας είναι απογοητευμένοι, ενοχλημένοι και σε μια κατάσταση άμυνας επειδή μειώνονται οι ικανότητές τους. Είναι επίσης κοινό για αυτούς που φροντίζουν τους καρκινοπαθείς να αισθάνονται απογοητευμένοι και αβοήθητοι.
Η ανάρρωση από γνωστικές διαταραχές διαφέρει για όλους. Εξαρτάται από την έκταση της ασθένειας, τον τύπο της θεραπείας και άλλους παράγοντες.
Μπορείτε να δοκιμάσετε τις παρακάτω στρατηγικές που θα σας βοηθήσουν να αντιμετωπίσετε προβλήματα που επηρεάζουν τη σκέψη, τη μνήμη και την προσοχή σας.
Κρατήστε μια λίστα με τις καθημερινές υπενθυμίσεις. Βάλτε τη σε μια βολική τοποθεσία όπου μπορείτε να τη δείτε συχνά. Εάν είναι απαραίτητο, κρατήστε ένα άλλο αντίγραφο στη δουλειά.
Κάνετε μια εργασία τη φορά και αποφύγετε τους περισπασμούς.
Να έχετε ένα τετράδιο και ένα στυλό ή μολύβι για να γράψετε σημειώσεις και υπενθυμίσεις. Ή να κάνετε λήψη μιας εφαρμογής σημειώσεων στο smartphone ή στο tablet σας.
Χρησιμοποιήστε ένα ημερολόγιο να παρακολουθείτε τις προσεχείς συναντήσεις, δραστηριότητες και σημαντικές ημερομηνίες.
Τοποθετήστε σημειώσεις γύρω από το σπίτι και στη δουλειά για να σας υπενθυμίσουν τις σημαντικές εργασίες. Μπορείτε επίσης να ορίσετε υπενθυμίσεις χρησιμοποιώντας το τηλέφωνό σας ή το ημερολόγιο ηλεκτρονικού ταχυδρομείου.
Βιντεοσκοπήσετε πρόγραμμα άσκησης στο σπίτι για επιζώντες του καρκίνου που προτιμούν να χρησιμοποιούν έναν υπολογιστή και ακολουθήσετε το πρόγραμμα άσκησής τους.
Ξεκουραστείτε αρκετά!
Η σωματική δραστηριότητα, όπως το περπάτημα, το κολύμπι και η κηπουρική, μπορούν να σας βοηθήσει να μείνετε σε εγρήγορση. Είναι επίσης σημαντικό να ξεκουραστείτε πολύ και να προσπαθήσετε να μειώσετε το άγχος σας. Η γιόγκα και ο διαλογισμός μπορούν να σας βοηθήσουν να χαλαρώσετε και να έχετε πιο ξεκάθαρες σκέψεις.
Δοκιμάστε διαφορετικές δραστηριότητες, όπως πάζλ ή σταυρόλεξα, ζωγραφική, παίζοντας ένα μουσικό όργανο ή εκμάθηση ενός νέου χόμπι. Η αναπαραγωγή με λόγια, όπως η εύρεση των έμμεσων, μπορεί επίσης να σας βοηθήσει να θυμηθείτε τα πράγματα.
Γράψτε σε ένα ημερολόγιο τα θέματα μνήμης και τα είδη δυσκολιών που συναντήθηκαν.
Θα πρέπει να καταγράψετε όλα τα φάρμακα, καθώς και τις βιταμίνες ή τα συμπληρώματα διατροφής που χρησιμοποιείται.
Θα πρέπει να συνοδεύεστε από ένα μέλος της οικογένειας ή έναν φίλο όταν πάτε στο νοσοκομείο ( διότι μερικές φορές μπορεί να είναι δύσκολο να απορροφηθούν όλες οι πληροφορίες που παρέχονται κατά τη διάρκεια μιας συνάντησης). Αυτός που σας συνοδεύει μπορεί να θυμάται κάτι που ξεχάσατε. Μια εναλλακτική λύση θα ήταν να καταγράψετε μια ηχητική συνομιλία με το γιατρό σας ώστε να μπορείτε να την έχετε ανά πάσα στιγμή.
Επίσης, πρέπει να σημειώσετε τις ερωτήσεις που θα θέλατε να ζητήσετε από το γιατρό. Ο κατάλογος των ερωτήσεων μπορεί να περιλαμβάνει:
Ποια είναι η πιθανή αιτία των συμπτωμάτων;
Πόσο καιρό θα είναι τα συναισθήματα;
Ποιοι τύποι εξετάσεων μπορούν να προσδιορίσουν εάν τα συμπτώματα προκαλούνται από τη θεραπεία καρκίνου;
Πρέπει να συμβουλευτείτε κάποιο νευρολόγο ή ψυχοθεραπευτή;
Ποια είναι η καλύτερη θεραπεία για τα συμπτώματα;
Υπάρχουν κάποια πράγματα στον τρόπο ζωής που μπορούν να αλλάξουν ή άλλα που θα μπορούσαν να βελτιώσουν τα προβλήματα μνήμης μαζί με την συγκεκριμένη θεραπεία;
Υπάρχουν φυλλάδια, έντυπα ή ιστότοποι από τους οποίους μπορούν να ληφθούν πρόσθετες πληροφορίες;
Πρέπει να προγραμματιστεί άλλο ραντεβού;
Επιπλέον, εκτός από αυτές τις ερωτήσεις, ο ασθενής δε θα πρέπει να διστάζει να ζητήσει από τον γιατρό εξηγήσεις αν δεν καταλάβει κάτι κατά τη διάρκεια του ραντεβού.
Συζητήστε με τον εργοδότη σας εάν αντιμετωπίζετε προβλήματα κατά την εργασία. Συζητήστε τρόπους που ο εργοδότης σας θα μπορούσε να σας υποστηρίξει, όπως η αλλαγή του φόρτου εργασίας ή προθεσμίες. Διαβάστε περισσότερα για την επιστροφή στη δουλειά μετά τον καρκίνο.
Προετοιμαστείτε για την επόμενη ημέρα με τον καθορισμό των πραγμάτων που θα χρειαστείτε, το προηγούμενο βράδυ .
Βάλτε χρωματιστές ετικέτες σε ορισμένα ντουλάπια ή συρτάρια όπου μπορείτε να αποθηκεύσετε τα πράγματα γύρω από το σπίτι σας.
Βάλτε τα πράγματα, όπως τα κλειδιά του αυτοκινήτου, πίσω στο ίδιο μέρος κάθε φορά, ώστε να μπορείτε εύκολα να τα βρείτε.
Αποθηκεύστε σημαντικούς αριθμούς τηλεφώνων στο κινητό σας τηλέφωνο ή εμφανίστε τα δίπλα στο τηλέφωνο στο σπίτι σας. Μπορείτε επίσης να μεταφέρετε ένα βιβλίο διευθύνσεων σε περίπτωση που ξεχάσετε να φέρετε το κινητό σας όταν βγαίνετε. Επίσης, μη φοβάστε να ζητήσετε από την οικογένεια και τους φίλους σας βοήθεια.
Ενημερώστε την οικογένεια και τους φίλους σας πώς αισθάνεστε και πώς σας επηρεάζουν τα γνωστικά σας προβλήματα. Θα είναι σε θέση να σας υποστηρίξουν καλύτερα εάν καταλάβουν τι περνάτε. Θα μπορούσαν επίσης να σας προτείνουν τρόπους για να σας βοηθήσουν.
Όταν χρειάζεστε περισσότερη βοήθεια
Ακόμη και μετά τις καλύτερες προσπάθειές σας για την αντιμετώπιση του καρκίνου, μπορείτε να βρείτε τον εαυτό σας συγκλονισμένο από το φόβο ή το άγχος.
Τα ακόλουθα συναισθήματα μπορεί να δείχνουν πιο σοβαρό άγχος ή κατάθλιψη:
Ανησυχία που επηρεάζει τις σχέσεις και τις καθημερινές δραστηριότητές σας, αίσθημα απελπισίας για το μέλλον, δυσκολία στο να κοιμηθείτε ή να φάτε καλά, να μη συμμετέχετε σε δραστηριότητες που συνηθίζατε να απολαμβάνετε, προβλήματα συγκέντρωσης ή λήψης αποφάσεων αίσθημα ότι δεν έχετε κάτι καλό να περιμένετε και να είστε πραγματικά ασυνήθιστα ξεχασιάρηδες.
Εάν ανησυχείτε για κάτι σε αυτόν τον κατάλογο, θα ήταν καλύτερο να αποταθείτε σε ένα ψυχολόγο.
Για να δείτε σύντομες απαντήσεις σε ψυχολογικά ερωτήματα πιέστε εδώ.
Copyright Tomyalo.com. All Rights Reserved.
This work may not be copied, reproduced, or used without written permission by the author.
Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος, το έργο αυτό δεν μπορεί ν’ αντιγραφεί, αναπαραχθεί ή να χρησιμοποιηθεί χωρίς γραπτή άδεια από το συγγραφέα!
