Η δειλία είναι ένα πολύ κοινό πρόβλημα. Στην Αμερική έρευνα έχει δείξει ότι το σαράντα τοις εκατό θεωρούν τον εαυτό τους δειλό. Δειλία είναι όταν φοβόμαστε τους ανθρώπους που νιώθουμε ότι μας απειλούν συναισθηματικά όπως τους ξένους λόγω αβεβαιότητας και του μη γνώριμου στοιχείου, εξουσίες που έχουν δύναμη, άτομα του αντίθετου φύλου που υπάρχει πιθανότητα να τα συναντήσουμε.
Μερικά συμπτώματα δειλίας είναι: Τραύλισμα ή αδέξια ομιλία, υπερβολική σεμνότητα, αποφυγή ενός ατόμου να είναι το «επίκεντρο προσοχής», συναισθηματική ψυχρότητα, αποτυχία εκμετάλλευσης ευκαιριών, διάχυτα αισθήματα κατωτερότητας, σεξουαλικές δυσκολίες, εσωστρεφή ενδιαφέροντα όπως η ζωγραφική, διάβασμα βιβλίων όλη την ώρα, που να ελαττώνουν τελείως την επαφή με τους άλλους ανθρώπους, πολύ μικρός κύκλος φίλων.
Οι αιτίες που προκαλούν τη δειλία είναι:
Χαμηλή αυτό-εκτίμηση. Ή αυταρχικότητα και η αγάπη προς το παιδί με όρους από τους γονείς (δηλαδή να το αγκαλιάζουν να του χαμογελούν ή να του δίνουν προσοχή μόνο όταν το παιδί κάνει κάτι για να κερδίσει την αγάπη τους), η αντιπαλότητα στα αδέλφια, ο χαρακτηρισμός του παιδιού από το σχολείο ως μη ελκυστικό ή ανίκανο μεταξύ των ηλικιών έξι ως δώδεκα, συμβάλλουν στον σχηματισμό της χαμηλής αυτό-εκτίμησης.
Κληρονομικότητα. Μερικά παιδιά έχουν μία κληρονομική τάση να είναι εσωστρεφή και άλλα εξωστρεφή. Τα εσωστρεφή παιδιά συνήθως γίνονται δειλά.
Μάθηση. Το παιδί αποφεύγοντας την κατάσταση που του προκαλεί άγχος νιώθει ανακούφιση, αλλά αυτή η συμπεριφορά ενισχύει τη δειλία του.
Μπορούμε να βοηθήσουμε τον εαυτό μας να ξεπεράσει τη δειλία με τις εξής στρατηγικές:
Να εξερευνήσουμε τις εμπειρίες της παιδικής μας ηλικίας. Μερικές διαθέσεις έχουν σχηματισθεί από τις αλληλεπιδράσεις με τους γονείς και τα αδέλφια. Καταλαβαίνοντας πώς σχηματίστηκαν μπορούμε να ελευθερωθούμε από το παρελθόν.
Να εξετάσουμε τα αισθήματα χαμηλής αυτό-εκτίμησης . Αυτά τα αισθήματα προέρχονται από την παιδική μας ηλικία. Συνήθως δεν είναι αληθινά για τον εαυτό μας. Αν τα εξετάσουμε όταν είμαστε ενήλικοι τότε θα μπορέσουμε να τα απορρίψουμε και θα μας επηρεάζουν λιγότερο.
Να μη απαιτούμε πολλά από τον εαυτό μας πολύ γρήγορα, να μη ιδανικοποιούμε τον κοινωνικό τρόπο ζωής και να μην έχουμε μη ρεαλιστικές προσδοκίες. Να κάνουμε μικρά αλλά αποτελεσματικά βήματα στη σωστή κατεύθυνση και να ασχολούμαστε πρώτα με τα πιο εύκολα προβλήματα και μετά με τα πιο δύσκολα.
Ό,τι έχουμε μάθει σε μικρή ηλικία μπορούμε να το ξεμάθουμε σιγά-σιγά, εξασκώντας μερικές συμπεριφορές σταδιακά και μονάχα σε κοινωνικές καταστάσεις που λογικά μπορούμε να χειριστούμε.
Να αντικαταστήσουμε τις αρνητικές ιδέες που έχουμε για τον εαυτό μας γιατί είναι λάθος, με τις αντίστοιχες θετικές επαναλαμβάνοντάς τις πολλές φορές.
Να μη προσπαθούμε να φανούμε έξυπνοι όταν μιλάμε. Είναι καλύτερα να είμαστε ευθείς και ειλικρινείς . Οι άλλοι δεν θα νιώθουν καμία απειλή και εμείς θα νιώθουμε πιο άνετα για τον εαυτό μας.
Να αποκτήσουμε δεξιότητες διεκδίκησης και να μιλάμε για τον εαυτό μας κάπου-κάπου. Αν δε μιλάμε καθόλου για τον εαυτό μας μερικοί άνθρωποι θα νομίσουν ότι είμαστε απομακρυσμένοι και απομονωμένοι συναισθηματικά.
Η δειλία καταλήγει να είναι ένα σοβαρό πρόβλημα κυρίως στους νέους. Μερικές φορές κάποια άτομα κατορθώνουν να ξεπεράσουν τον φόβο και το άγχος τους και να νικήσουν τη δειλία ανοίγοντας καινούργιους ορίζοντες για τους εαυτούς τους. Άλλοι δεν είναι τόσο τυχεροί και πρέπει να υπομένουν το άγχος και την απομόνωση. Αυτοί θα πρέπει να πάνε σε ένα ειδικό για να μάθουν τρόπους που θα τους βοηθήσουν να κατανικήσουν τη δειλία τους.
